Thép Trung Quốc có giá rẻ là bởi chính phủ nước này có những chính sách hỗ trợ đối với mặt hàng thép xuất khẩu từ cuối năm 2006. Tuy nhiên, do áp lực của các nước Mỹ, EU, Hàn Quốc và Hiệp hội thép Đông Nam á... đối với chính sách hỗ trợ xuất khẩu thép của Trung Quốc nên chính phủ nước này đã có những điều chỉnh đáng kể.
Từ 15/4, Trung Quốc đã bãi bỏ biện pháp thoái thu 8% thuế VAT cho sản phẩm thép xuất khẩu, từ 20/5/2007 áp dụng cấp giấy phép xuất khẩu đối với 83 sản phẩm thép, từ 1/6/2007 áp thuế xuất khẩu từ 5-10% đối với 83 sản phẩm này (riêng thép thanh và thép cuộn có thuế suất là 10%, còn phôi thép và các bán sản phẩm thép thì tăng thuế xuất khẩu từ 10% lên 15%), và dự kiến sẽ bỏ thoái thu 13% đối với thép ống. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, với việc điều chỉnh này, giá thép nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ không thấp hơn nhiều so với thép sản xuất trong nước và thép trong nước hoàn toàn có thể cạnh tranh được.
Trong tháng 6/2007, lượng thép nhập khẩu từ Trung Quốc chỉ còn khoảng 12.000 tấn, giảm 1/3 so với các tháng trước đó. Ngay lập tức giá thép trong nước đã có chiều hướng tăng trở lại.
Giá thép trong nước đã tăng từ 7.950-8.650 đồng/kg hồi đầu năm lên mức 9.500-10.200 đồng/kg từ đầu tháng 6/2007. Hiện giá bán thép xây dựng chưa trừ triết khấu và chưa có VAT của các đơn vị sản xuất và liên doanh với Tổng công ty Thép Việt Nam phổ biến từ 9-10,2 triệu đồng/tấn, tùy loại.
Cuối năm giá thép vẫn ở mức cao
Theo báo cáo của Bộ Công nghiệp, trong tháng 6, sản xuất thép xây dựng của toàn ngành đạt 284.000 tấn, nâng tổng sản lượng 6 tháng đầu năm đạt 1.547.000 tấn; tiêu thụ trong tháng 6 đạt 300.000 tấn và đạt 1.682.000 tấn trong 6 tháng đầu năm nay. Bước sang tháng 7, với năng lực sản xuất thép của các DN cộng với 200.000 tấn thép thành phẩm dự trữ nên nguồn thép xây dựng vẫn đáp ứng đủ nhu cầu thị trường. Bộ Công nghiệp cũng dự báo, giá phôi thép tại thị trường Đông Nam á 6 tháng cuối năm vẫn còn ở mức cao và giá bán thép xây dựng trong nước sẽ dao động ở mức 9 triệu đồng/tấn. Với mức giá này, các DN sản xuất thép có vẻ hài lòng song đối với người tiêu dùng chắc chắn không tránh khỏi nỗi lo.
Vòng luẩn quẩn chưa có lối ra
Đó chính là sự phụ thuộc của ngành thép, nhất là sự phụ thuộc vào nguồn phôi nhập khẩu đã khiến cho ngành thép không đủ khả năng cạnh tranh. Vì chạy theo lợi nhuận và không có chính sách chiến lược nên hầu hết các DN chỉ tập trung đầu tư vào sản xuất thép chứ không mấy quan tâm đến đầu tư sản xuất phôi. Năm 2006, sản xuất phôi thép trong nước chỉ đạt trên dưới 1 triệu tấn, đáp ứng khoảng 1/4 nhu cầu nguồn phôi. Theo Hiệp hội Thép Việt Nam, năm 2007 ngành thép sẽ cố gắng chủ động sản xuất khoảng 2 triệu tấn phôi, đáp ứng 50% nhu cầu, song theo nhận định của nhiều chuyên gia thì phải vài năm nữa mới đạt được con số này.
Thực tế cho thấy, trong những tháng đầu năm, giá phôi nhập khẩu ngang bằng với giá thép nhập khẩu khiến ngành thép điêu đứng, nhiều nhà máy phải đóng cửa hoặc sản xuất cầm chừng. Còn hiện nay khi thép có thể cạnh tranh được với giá cao hơn thì giá phôi cũng không ngừng tăng cao.
Bộ Công nghiệp cho biết, giá phôi thép của Trung Quốc tiếp tục tăng khi nước này tăng thuế xuất khẩu phôi từ 10% lên 15%. Hiện giá phôi Q235 của Trung Quốc chào bán vào Việt Nam đã lên mức 520-525USD/tấn và từ 535-540USD/tấn đối với phôi 20MnSi. Và dĩ nhiên, do tác động của giá phôi thép nhập khẩu tăng cùng với các chi phí đầu vào khác như: xăng dầu, than cốc, than mỡ, giá cước vận chuyển... tăng nên các nhà sản xuất trong nước đã phải tăng giá bán sản phẩm. Lúc này khả năng cạnh tranh của thép trong nước cũng không thể cao hơn.
Ngành thép chỉ thoát khỏi vòng luẩn quẩn khi nào tự sản xuất đủ nguồn phôi với giá rẻ hơn hoặc ngang bằng với giá nhập khẩu. Điều đó phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó có các chính sách khuyến khích đầu tư vào lĩnh vực này.
(Nguồn: VEN)
